Hội Gò Đống Đa - lễ hội độc đáo không nên bỏ qua trong dịp tết nguyên đán tại Hà Nội

Cứ vào dịp mùng 5 tết hàng năm, người dân thủ đô lại nô nức tham dự hội Gò Đống Đa - lễ hội đầu tiên, mở đầu cho một mùa lễ hội của Hà Nội. Hội Gò Đống Đa được tổ chức tại Gò Đống Đa, phường Quang Trung, Đống Đa, Hà Nội, nhằm tưởng nhớ chiến tích hào hùng của vua Quang Trung và đội quân Tây Sơn đã đại phá quân nhà Thanh trong trận Ngọc Hồi - Đống Đa.

Nguồn gốc của hội Gò Đống Đa

Gò Đống Đa là di tích lịch sử nằm bên đường Tây Sơn, phường Quang Trung, quận Đống Đa, Hà Nội. Năm 1789, chính tại Gò Đống Đa, vua Quang Trung đã chỉ huy đội quân Tây Sơn đại phá 29 vạn quân Thanh trong Trận Ngọc Hồi - Đống Đa. Chiến thắng vang dội này đã đập tan giấc mộng xâm lược của quân Thanh, giải phóng đất nước, giữ vững nền độc lập dân tộc.

Theo dân gian tương truyền, sau khi giành chiến thắng trước quân Thanh, khu vực Đống Đa ngổn ngang xác giặc chết khắp nơi. Vì thế vua Quang Trung đã cho thu nhặt lại, xếp thành 12 gò gọi là “Kình nghê quán”. 12 gò nằm rải rác từ làng Thịnh Quang đến làng Nam Đồng nơi đã diễn ra trận Ngọc Hồi - Đống Đa. Sau này, trên các gò có mọc nhiều cây đa um tùm nên dân gian gọi tên là Gò Đống Đa. Khi người Pháp xâm chiếm Hà Nội, nhằm mở rộng đường, chợ, họ đã cho phạt đi nhiều gò vì thếi Gò Đống Đa chỉ còn một gò như hiện nay.

Nhằm tưởng nhớ chiến tích hào hùng của vua Quang Trung và đội quân Tây Sơn đã đại phá quân nhà Thanh trong trận Ngọc Hồi - Đống Đa, nhân dân tại đây đã tổ chức hội Gò Đống Đa và dịp mùng 5 tết âm lịch hàng năm với nhiều nghi thức độc đáo, tái hiện lại trận Ngọc Hồi - Đống Đa đầy hào hùng.

Các hoạt động sẽ diễn ra tại hội Gò Đống Đa

Hội Gò Đống Đa được tổ chức từ rất sớm, ngay từ 5h sáng ngày mùng 5 tháng giêng âm lịch tiếng chiêng trống của lễ hội đã nổi lên rộn rã, thúc giục hàng trăm người dân thủ đô về tham dự lễ hội. Nghi lễ đầu tiên của lễ hội là lễ tế thần, trong lễ tế thần, người ta sẽ dâng 6 tuần rượu và đọc văn tế. Sau ba hồi chín tiếng trống vang lên, lễ rước thần sẽ bắt đầu, lễ rước thần mang ý nghĩa mừng chiến thắng của vua Nguyễn Huệ và Nghĩa quân Tây Sơn chiến trắng. Đoàn rước sẽ di chuyển từ đình Khương Thượng về Gò Ðống Ða - đoạn đường dài khoảng hơn 1 km. Đoàn rước khởi hành theo trống lệnh. Đám rước tái hiện lại không khí rộn ràng, vui mừng của ngày mừng chiến công khi nghĩa quân Tây Sơn trở về từ trận chiến Ngọc Hồi - Đống Đa nhưng cũng không kém phần thiêng liêng, hào hùng trong rừng cờ, tàn, tán, lọng, kiệu... rực rỡ màu sắc cùng chiêng, trống, thanh la… Đám rước dài, rực rỡ sắc màu trông rất đẹp mắt, diễu hành chậm rãi từ đình Khương Thượng về Gò Đống Đa để người dân có thể chiêm ngưỡng lễ hội. Khi đến nơi, đoàn rước sẽ được chào đón bằng dàn quân nhạc, đội trống ếch và kèn của các cháu thiếu nhi. Không khí lễ hội vui mừng, phấn khởi đúng như hình ảnh mừng chiến thắng mà hội Gò Đống Đa đang tái hiện. Sau khi hạ kiệu, ban tổ chức lễ hội sẽ làm lễ dâng hương tưởng niệm và đọc bài văn tế ôn lại tiểu sử, chiến tích của hoàng đế Quang Trung.

Một trong những nét đặc sắc của hội Gò Đống Đa là nghi lễ rước rồng lửa. Rồng được bện bằng những vật liệu vô cùng đơn giản như rơm, mo cau và giấy bồi. Tuy chỉ là những vật liệu mộc mạc nhưng rồng được tạo hình khéo léo, rất sinh động và đẹp mắt. Khi rước, rồng được đốt cho cháy đồng thời một tốp thanh niên mặc những bộ trang phục giống nhau sẽ đi quanh đám rước Rồng lửa biểu diễn côn quyền. Hành động này nhằm tái hiện lại hình cảnh của chiến trận Ngọc Hồi - Đống Đa khi xưa xưa, biểu dương khí thế của nghĩa quân Tây Sơn.

Ngoài ra, trong phần hội còn có biểu diễn múa rồng, múa lân, múa võ cổ truyền, múa côn quyền, múa gậy đánh đuổi giặc ngoại xâm… Người dự hội còn tham gia nhiều trò chơi vui, đua tài trên bãi rộng trước gò như thi đánh cờ người, võ vật, chọi gà…

Hội gò Đống Đa đã có từ rất lâu đời, tuy nhiên đến năm 1962, Nhà nước công nhận gò Đống Đa là Di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia thì các hoạt động văn hóa có thêm điều kiện phát triển bài bản.

Ngày nay hội Gò Đống Đa được coi là ngày hội Đống Đa truyền thống và ngày càng được tổ chức quy mô với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc. Đây là dịp để người dân Thủ Đô có thể ôn lại những trang sử hào hùng mà vua Quang Trung đã viết lên cho dân tộc Việt Nam.

Trên đây là bài viết tổng hợp về Hội Gò Đống Đa - lễ hội độc đáo không nên bỏ qua trong dịp tết nguyên đán tại Hà Nội. Để xem thêm các bài viết khác về lễ hội như Hội Xoan, Lễ hội chùa Bái Đính, Lễ hội Chùa Hương mời các bạn xem tại chủ đề “Lễ hội”, chuyên mục “Phong tục tập quán” hoặc để xem ngày hôm nay là ngày gì, có những lễ hội, những sự kiện nào đang diễn ra mời các bạn xem tại trang “Lịch vạn niên”.