Lễ Hội Đống Đa làm sống lại những khoảnh khắc lịch sử hào hùng của phong trào Tây Sơn

☆ Chuyên mục:Phong tục tập quán

Hội Đống Đa diễn ra hàng năm tại Bảo tàng Quang Trung thuộc thị trấn Phú Phong huyện Tây Sơn (Bình Định) bắt đầu từ ngày mùng 4 tết âm lịch. Đây là lễ hội nhằm tưởng nhớ người anh hùng áo vải Quang Trung và những người thủ lĩnh phong trào Tây Sơn với trận Ngọc Hồi Đống Đa lừng lẫy đã đánh thắng quân xâm lược, bảo vệ tổ quốc.

Nguồn gốc của lễ hội Đống Đa

Năm 1788, nhà Thanh đã mang 29 vạn quân, chia làm 4 mũi tiến thẳng vào kinh thành Thăng Long với âm mưu muốn xâm chiếm nước ta. Quân Thanh khi vào đến kinh thành Thăng Long dễ dàng đã ngạo mạn tuyên bố đến mùng 6 Tết sẽ kéo toàn quân đánh thẳng vào sào huyệt Tây Sơn. Khi nhận được tin này, Nguyễn Huệ đã xưng vua và lấy tên hiệu là Quang Trung thống lĩnh quân ta tiến thẳng ra Bắc để đánh trả quân Thanh xâm lược. Nghĩa quân Tây Sơn chỉ trong đêm mùng 4, rạng sáng mùng 5 Tết Kỷ Dậu đã bất ngờ tiến đánh đập tan đồn trại giặc Khương Thượng làm cho tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống phải treo cổ tự tử ở núi Ốc, Loa Sơn (gần Chùa Bộc bây giờ).

Để tưởng niệm trận đánh lẫy lừng này và ghi nhớ công lao trời biển của người anh hùng Nguyễn Huệ – vua Quang Trung, nhân dân huyện Tây Sơn (Bình Định) tổ chức lễ hội Đống Đa vào ngày mùng 4, mùng 5 tháng giêng âm lịch hàng năm, với rất nhiều nghi thức truyền thống cũng như các trò chơi dân gian hấp dẫn.

Lễ hội Đống Đa được tổ chức vào ngày mùng 4, mùng 5 tết tại Bảo tàng Quang Trung, Đài Kính Thiên và Đền thờ song thân Tây Sơn Tam kiệt tại Di tích Gò Lăng (huyện Tây Sơn). Lễ hội Đống Đa là - Tây Sơn là một trong những lễ hội lớn nhất cả nước diễn ra trong những ngày đầu năm mới, mang ý nghĩa lịch sử rất quan trọng. Lễ hội Đống Đa – Tây Sơn cho đến nay vẫn bảo toàn được các nghi thức truyền thống. Chính các nghi lễ này đã góp phần chuyển tải giá trị lịch sử đến với tất cả những người tham gia lễ hội.

Các hoạt động diễn ra tại hội Đống Đa

Lễ hội Đống Đa bao gồm hai phần chính là phần Lễ và phần Hội. Phần lễ tế được tổ chức ở chính điện Tây Sơn với nghi thức đọc sớ tế, dâng hương, dâng hoa tại tượng đài Quang Trung phía trước Bảo tàng và tại điện thờ Tây Sơn. Lễ tế được tổ chức theo nghi thức truyền thống rất long trọng với dàn trống dân tộc và nền nhạc hiện đại mang âm hưởng hào hùng. Đặc biệt trong lễ tế có 9 trống sấm tượng trưng cho Tây Sơn tam kiệt cùng 6 văn thần võ tướng được thờ bên trong điện Tây Sơn. Cờ lọng, ghi trượng được treo ngập tràn khắp mọi nơi trong lễ hội càng tăng lên sự nhộn nhịp của lễ hội. Trong lễ tế, bài chiếu lên ngôi của vua Quang Trung sẽ được tuyên đọc như gọi hồn khí thiêng sông núi, làm sống lại khoảnh khắc lịch sử thiêng liêng của dân tộc.

*Hội Đống Đa diễn ra hàng năm tại Bảo tàng Quang Trung thuộc thị trấn Phú Phong huyện Tây Sơn (Bình Định)*

Sau lễ tế thiêng liêng vào chiều ngày mùng 4, phần Hội được tổ chức vào ngày mùng 5 với rất nhiều hoạt động thú vị. Nổi bật nhất là diễn văn ôn lại lịch sử Tây Sơn với trận đánh Ngọc Hồi Đống Đa vang danh lịch sử, chương trình văn nghệ và biểu diễn võ thuật, trống trận Tây Sơn và thao diễn trận pháp, hội đánh bài chòi cổ dân gian…

Tiết mục võ thuật Tây Sơn là một trong những tiết mục độc đáo thu hút hàng trăm người xem của lễ hội Đống Đa. Tiết mục hấp dẫn người xem với các bài quyền truyền thống được biểu diễn bởi các võ sư, võ sĩ hàng đầu của mảnh đất Bình Định. Không khí lễ hội trở nên hào hùng với các bài quyền truyền thống nổi tiếng của nhà Tây Sơn như: Lão mai độc thọ, Ngọc trản quyền, Hùng kê quyền; hay các bài múa võ sử dụng binh khí: Lôi long đao, Song phượng kiếm, Tuyết hoa song kiếm và Lôi phong tuỳ hình kiếm, các bài võ thuật sử dụng roi cũng rất được yêu thích tại lễ hội như Roi Thái sơn, Roi Hắc đảnh ô sơn…

Tiết mục nhạc võ Tây Sơn là môn nghệ thuật độc đáo pha trộn giữa âm nhạc truyền thống và võ thuật đậm chất của người Bình Định. Để biểu diễn được tiết mục này, người nghệ sĩ vừa phải có khả năng võ thuật siêu đẳng vừa có khả năng của một nghệ sĩ đánh trống. Nghệ sĩ biểu diễn sử dụng một bộ trống được gọi là "Song thủ đả thập nhị cổ" bao gồm 12 chiếc trống với đủ kích cỡ khác nhau. Điều đặc biệt của tiết mục là công cụ để đánh trống chính bàn tay, cổ tay và khủy tay của người nghệ sĩ tạo nên những động tác nhịp nhàng, uyển chuyển và mạnh mẽ. Tiếng trống hùng tráng được phát ra lôi cuốn người xem vào một không khí hào hùng mà khó nơi nào có được.

Không những thế, người đến tham gia lễ hội Đống Đa còn được sống lại những khoảnh khắc hào hùng của dân tộc qua màn trình diễn tái hiện lại trận đánh Ngọc Hồi – Đống Đa của vua Quang Trung và đại quân Tây Sơn tiêu diệt 29 vạn quân Thanh. Không khí lễ hội trở nên hào hùng hơn bao giờ hết với cả ngàn người thao diễn cùng tiếng binh khí, tiếng hò reo từ quân sĩ, tiếng voi gầm, ngựa hí, súng nổ hòa cùng tiếng trống rền vang.

Lễ hội Đống Đa – Tây Sơn là lễ hội mang đậm nét văn hóa của mảnh đất Bình Định. Đến với lễ hội, du khách không chỉ được hiểu thêm về lịch sử dân tộc mà còn được thưởng thức nhiều tiết mục văn nghệ đặc sắc. Nếu có cơ hội đến Bình Định dịp đầu năm mới, đừng bỏ lỡ cơ hội tham gia lễ hội đặc sắc này.

Trên đây là bài viết tổng hợp về Lễ Hội Đống Đa làm sống lại những khoảnh khắc lịch sử hào hùng của phong trào Tây Sơn. Để xem thêm các bài viết khác về lễ hội như Lễ hội đền Hai Bà Trưng, Lễ hội vật Liễu Đôi, Lễ Hội Phủ Dầy Nam Định mời các bạn xem tại chủ đề “Lễ hội”, chuyên mục “Phong tục tập quán” hoặc để xem ngày hôm nay là ngày gì, có những lễ hội, những sự kiện nào đang diễn ra mời các bạn xem tại trang “Lịch vạn niên”.